مریم میرزاخانی ریاضیدان نابغه ایرانی درگذشت؛ از چهارشنبه ۲۱ تیر که خبر ابتلای این دانشمند ایرانی به بیماری سرطان در ایران رسانه‌ای شد تا امروز که رسانه ها خبر از مرگ او براثر همین بیماری دادند چهار روز بیشتر نمی‌گذرد و سرطان ، این بار قربانی‌اش را از بین یکی از معروف‌ترین چهره‌های جهان علم و دانش انتخاب کرد و با رخنه در مغز استخوان و سینه، این دانشمند را برای همیشه با خود برد.
مهندس احمد میرزاخانی رئیس هیات مدیره مجتمع آموزشی نیکوکاری «رعد» و پدر مریم میرزاخانی از یک هفته‌پیش با وخامت حال دخترش در آمریکا به‌سر می‌برد. مسئول روابط‌عمومی این موسسه نیکوکاری ، با تایید خبر فوت مریم میرزاخانی گفت: صبح امروز از طریق برادر ایشان از فوت مریم میرزاخانی باخبر شدیم.
این در حالی است که محمد جواد ظریف وزیر خارجه هم که در آمریکا به سر می برد برای پیگیری وضعیت میرزاخانی تلاش هایی را کرده بود.
مریم میرزاخانی که بود؟
اسم این نابغه ریاضی ایرانی برای اولین بار وقتی بین مردم دهان به دهان گشت که همه با تعجب از اهدای نوبل ریاضیات به یک بانوی جوان ایرانی خبر می‌دادند. اتفاقی که سه سال پیش مریم میرزاخانی را رسانه‌ای کرد و توجه افکار عمومی به او جلب شد. به دختر جوانی که کمیته مدال فیلدز – بالاترین جایزه‌ای که یک ریاضیدان می‌تواند دریافت کند- در توصیف او نوشت: «چیره دست در گستره قابل توجهی از تکنیک ها و حوزه های متفاوت ریاضی، او تجسم ترکیبی کمیاب است از توانایی تکنیکی، بلندپروازی جسورانه، بینش وسیع و کنجکاوی ژرف.»
به این ترتیب مریم میرزاخانی نخستین ایرانی و اولین زنی شد که از آغاز اهدای مدال فیلدز و تاریخ ۷۸ ساله آن، به این مدال دست پیدا کرده است.
مریم میرزاخانی متولد۱۳ اردیبهشت ۱۳۵۶، تهران، ریاضیدان ایرانی و استاد دانشگاه استنفورد بود. وی در سال ۲۰۱۴ به خاطر کار بر «دینامیک و هندسه سطوح ریمانی و فضاهای پیمانه‌ای آنها» برنده مدال فیلدز شد که بالاترین جایزه در ریاضیات است. وی نخستین زن و نخستین ایرانی برنده مدال فیلدز است.
زمینه تحقیقاتی او مشتمل بر نظریه تایشمولر، هندسه هذلولوی، نظریه ارگودیک و هندسه هم‌تافته بود.
مریم میرزاخانی در دوران تحصیل در دبیرستان فرزانگان تهران، برنده مدال طلای المپیاد جهانی ریاضی در سال‌های ۱۹۹۴ (هنگ‌کنگ) و ۱۹۹۵ (کانادا) شد و در این سال به عنوان نخستین دانش‌آموز ایرانی جایزه نمرهٔ کامل شد. وی نخستین دختری بود که به تیم المپیاد ریاضی ایران راه یافت؛ نخستین دختری بود که در المپیاد ریاضی ایران طلا گرفت؛ نخستین کسی بود که دو سال مدال طلا گرفت و نخستین فردی بود که در آزمون المپیاد ریاضی جهانی نمره کامل گرفت.
سپس در سال ۱۹۹۹ کارشناسی خود را در رشته ریاضی از دانشگاه شریف و دکترای خود را در سال ۲۰۰۴ از دانشگاه هاروارد به سرپرستی کورتیس مک‌مولن از برندگان مدال فیلدز گرفت. از مریم میرزاخانی به عنوان یکی از ده ذهنِ جوان برگزیده سال ۲۰۰۵ از سوی نشریه پاپیولار ساینس در آمریکا و ذهن برتر در رشتهٔ ریاضیات تجلیل شد.
میرزاخانی برنده جوایزی چون جایزه ستر از انجمن ریاضی آمریکا در سال ۲۰۱۳، جایزه کلی و مدال فیلدز در سال ۲۰۱۴ بود. وی از یازدهم شهریور ماه ۱۳۸۷ (اول سپتامبر ۲۰۰۸) در دانشگاه استنفورد استاد دانشگاه و پژوهشگر رشته ریاضیات بود.
حسن روحانی به مناسبت درگذشت مریم میرزا خانی نابغه نامدار ریاضی ایران و جهان پیام تسلیتی به شرح زیر صادر کرد :
بسم‌الله الرحمن الرحیم
انا لله و انا الیه راجعون
درگذشت اندوهبار مریم میرزاخانی، نابغه نامدار ریاضی ایران و جهان موجب تألم و تأثر فراوان شد.
درخشش بی نظیر این دانشمند خلاق و انسان متواضع که نام ایران را در مجامع علمی جهانی طنین انداز کرد، نقطه عطفی در معرفی همت والای زنان و جوانان ایرانی در مسیر کسب قله های افتخار و عرصه های گوناگون بین المللی بود.
اینجانب ضمن ارج نهادن به خدمات علمی و آثار ماندگار این فرزند فرهیخته ایران، مصیبت وارده، را به جامعه علمی کشور و خانواده محترم آن عزیز از دست رفته صمیمانه تسلیت می گویم و از درگاه خداوند متعال برای ایشان رحمت الهی و برای عموم بازماندگان صبر و اجر مسألت دارم.
حسن روحانی
رییس جمهوری اسلامی ایران